حقوق بین الملل
مقدمه کتاب حقوق بین الملل عمومی ، نوشته دکتر عباس پورهاشمی و پرنده مطلق، انتشارات دادگستر، تهران، 1395
حقوق بین المللی عمومی به عنوان یکی از رشته های مهم حقوقی، همواره فراز و نشیب های خاص خود را داشته است. به خصوص پس از پایان جنگ جهانی دوم، تصویب منشور ملل متحد و آغاز دوره جدید ، تحولات بین المللی اخیر ظرفیتهای حقوقی جدیدی را اقتضا نموده، ادبیات سنتی و کلاسیک حقوق بین الملل تاب تحمل آنرا ندارد
در واقع، منشور ملل متحد و بالتبع آن اساسنامه دیوان بین المللی دادگستری مصوب 1945 تحت تأثیر و شرایط جنگ جهانی دوم به تصویب دولتها رسیده و این شرایط در روح حاکم بر آن تأثیرات جدی داشته است. به طوری که در انشای مقدمه منشور ملل متحد ملاحظه میگردد : ” ما مردم ملل متحد با تصميم به محفوظ داشتن نسلهاي آينده از بلاي جنگ كه دوبار در مدت يك عمر انساني افراد بشر را دچار مصائب غير قابل بيان نموده و با اعلام مجدد ايمان خود به حقوق اساسي بشر و به حيثيت و ارزش شخصيت انساني و به تساوي حقوق مرد و زن و همچنين بين ملت‌ها اعم از كوچك و بزرگ و ايجاد شرايط لازم براي حفظ عدالت و احترام الزامات ناشي از عهد‌نامه‌ها و ساير منابع حقوق بين‌المللي و كمك به ترقي اجتماعي و شرايط زندگي بهتر با آزادي بيشتر…” از این رو، با توجه به گذر زمان و وقوع مسایل جدید بین المللی از قبیل جهان دوقطبی، فروپاشی شوروی سابق، ظهور اتحادیه اروپا، ایجاد دغدغه های محیط زیستی، مباحث حقوق بشر و بشردوستانه، بحران تروریسم ، توسعه سازمانهای بین المللی اعم از دولتی و غیردولتی، برجسته شدن نقش بازیگران غیردولتی، تأسیس محاکم بین المللی قضائی از قبیل دیوان کیفری بین المللی و … رهیافت سنتی و کلاسیک حقوق بین الملل ظرفیتهای حقوقی لازم را برای مطالعه و بررسی علمی و جامع این رشته حقوقی را ندارد. در این چارچوب، نگاهی نوین به حقوق بین الملل عمومی در محافل علمی و دانشگاهی برای شناخت صحیح حقوق حاکم بر جامعه جهانی امری اجتناب ناپذیر است
این کتاب با در نظر داشتن سرفصل مصوب وزارت علوم، تحقیقات و فن آوری و با عنایت به ضرورتهای علمی مورد نیاز دانشگاهیان در مقاطع مختلف و با نگاه به تحولات اخیر حقوق بین الملل تهیه و تدوین شده است
با وجود تکثر منابع حقوق بین الملل عمومی در کشور، این نوشته تلاش کرده است برخی از خلأها و کمبودهایی را که در سایر منابع کم و یا بیش به چشم می خورد، جبران نماید. یکی از خلأهای یادگیری صحیح و روشمند حقوق بین الملل، نبود یا ناکافی بودن مباحث روش تحقیق در این رشته حقوقی بوده که در این مجموعه به اختصار به روش تحقیق در حقوق بین الملل اشاره شده است. از طرفی دیگر خلأ طرح برخی از موضوعات جدید حقوق بین الملل عمومی از قبیل حقوق کیفری، حقوق بشر و حقوق بشردوستانه، حقوق محیط زیست و ….سبب می گردید دانشجویان و علاقه مندان به حقوق بین الملل، آگاهی لازم از موضوعات فوق را نداشته باشند. علاوه بر آن، یکی دیگر از روش های به کار رفته در این مجموعه، معرفی منابع داخلی و خارجی در هر فصل برای کمک به محققان و پژوهشگران حقوق بین الملل عمومی می باشد که به نوبه خود می تواند وجه متمایز این کتاب با سایر آثار موجود باشد
بدون تردید نوشته حاضر از یک طرف محصول بهره گیری از منابع موجود حقوق بین الملل که نتیجه چندین ساله تلاش اساتید و دانشمندان حقوق ایران و سایر کشورها بوده و از سوی دیگر، با تجربه چندین ساله تدریس اینجانب در دانشگاههای مختلف، و به منظور جبران خلأهای علمی و آموزشی موجود در منابع حقوق بین الملل عمومی برآن شدیم که مجموعه جدیدی از این رشته همیشه در حال تحول را به جامعه علمی و دانشگاهی کشور تقدیم نماییم
این اثر بیش از هرچیز مرهون زحمات و تلاشهای بی شائبه سرکارخانم اعظم پرنده مطلق می باشد که برای گردآوری و تدوین آن کوشش های مستمری داشتند. شایسته است از ایشان که هم ایده نگارش کتاب را بر اساس جزوه درسی اینجانب دادند و هم خود برای گردآوری و تدوین این مجموعه تلاش و کوشش ارجمندی را به کار گرفتند، تقدیر و تشکر نمایم.
دکتر پورهاشمی
